Günümüz bilgi çağında bilim ve teknoloji alanındaki hızlı değişimler toplumdaki beklenti ve ihtiyaçları da etkilemektedir. Bu durum bireylerin sürekli olarak değişmesini ve gelişmesini gerektirmektedir. Bunun ışığında ülkelerin başlıca hedefi; bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden sağlıklı, kendine güvenen, çevresiyle uyumlu, yaratıcı, üretken, dinamik, problem çözme becerisine sahip bireyler yetiştirmektir. Eğitimin hedeflerinden biri de çocukların gelecekte karşılaşabileceği problemlerin üstesinden gelebilecek becerilere sahip olmasıdır. Bu sebeple günümüzde yapılan araştırmalar çocukların problem çözme becerilerinin belirlenmesi ve bu becerilerin nasıl geliştirilebileceği yönündedir (Ünal ve Aral, 2014; Aydoğan 2004; Doğru, Arslan ve Şeker, 2011; Kesicioğlu, 2015; Yoleri, 2014; Anlıak ve Dinçer, 2005; Yıldırım, 2007; Dereli-İman, 2014; Yıldırım, 2014). Erken yaşlarda kazanılan davranışların kalıcı olduğu dikkate alındığında problem çözme becerilerine okul öncesi ve ilköğretim döneminde geniş yer verilmesi ve problem çözme becerisinin yaşamın ilk yıllarından itibaren desteklenmesi daha önemli hâle gelmektedir (Aydoğan, 2004). Çünkü erken çocukluk dönemi, kişiliğin temellerinin atıldığı, temel bilgi, beceri ve alışkanlıkların kazanılması ve geliştirilmesinde ileri yıllara olan etkisi nedeniyle yaşamın en kritik dönemlerinden biridir (Arı, 2003). Bireyin araştıran, sorgulayan, problem çözme becerisine sahip, girişimci, yeniliklere uyum sağlayan ve güven duygusu gelişmiş olarak yetişebilmeleri açısından okul öncesi eğitim önemlidir. Çünkü bu dönemde sağlanan eğitim çocuk eğitiminin temelidir (Akman, 2003).

    Ülkemizde okul öncesi eğitim olarak adlandırılan 0-6 yaşlar arası eğitim, erken çocukluk eğitiminin çok önemli bir bölümünü içermektedir. Çocuğun sosyal duygusal gelişimi, fiziksel gelişimi, bilişsel gelişimi, psiko-motor gelişimi ve dil gelişiminin en hızlı olduğu bu dönemde temel fen kavramlarının oluşmaya başladığı ifade edilmektedir (Kalley ve Psillos, 2001). Okul öncesi dönemde verilecek fen eğitimi ile çocuk çevresindeki ve doğadaki olayları gözlemler, olaylar ve durumlar arasındaki ilişkileri algılayarak bilgileri yorumlar (Hamurcu, 2003). Çocukların bu yöndeki gelişimlerini desteklemek amacıyla, onların araştırabilecekleri, meraklarını giderebilecekleri, neden sonuç ilişkisini kurabilecekleri eğitim ortamlarının hazırlanması önemlidir. Bu da çocukların merak ve araştırma duygularını geliştirici ve zihinsel yeteneklerini uyarıcı etkinliklerden biri olan fen etkinlikleri ile mümkündür. (Aktaş Arnas, 2002). Okul öncesi dönemde yapılan fen etkinlikleri ile hem fen ve doğa ile ilgili kavramlar kazandırılırken hem de problem çözme, bilimsel ve çok yönlü düşünme gibi hayat boyu bireye gerekli olacak temel beceriler kazandırılmaktadır (Güler ve Bıkmaz, 2002; Alisinanoğlu ve Ulutaş, 2003; Karamustafaoğlu ve Kandaz, 2006).

    Çocukların bilgi ve becerilerinin temellerinin atıldığı okul öncesi dönemde (Avcı ve Dere, 2002) önemli olan çocuğun araştırma, inceleme ve gözlem yapma becerilerini geliştirerek bilimsel düşünceyi öğrenebilmesidir (Gürdal ve diğerleri, 1993). Başka bir deyişle, bu dönemde verilecek etkili bir fen eğitimiyle çocuğun araştırma ve gözlem becerilerini geliştirerek, sağlam bir bilimsel temel oluşturmak hedeflenir. Ayrıca bu dönemde çocukların çevrelerini yakından tanıma, keşfetme, gözlem yapma, tahmin etme, yorum yapma, iletişim kurma, bağımsız düşünme, değerlendirme, problem çözme gibi becerilerinin gelişmesinde yapılacak fen etkinlikleri önemli bir yere sahiptir (Avcı ve Dere, 2002; Howe, 1996; Şahin, 1999).

    Okul öncesi dönemde fen, fen bilimlerine ilişkin kavramların ve bilgilerin çocuğa aktarılması olmayıp çocuğun bunları yaparak ve yaşayarak öğrenmesidir (Aktaş Arnas, 2002). Ayrıca, fen eğitiminin amaçlarından biri olan problem çözme becerisinin kazandırılmasının, çocuğun yaparak yaşayarak aktif olarak katıla cağı fen etkinlikleri ile mümkün olduğu vurgulanmaktadır (Ünal ve Aral, 2014). Eğer erken dönemde çocuğun fen etkinliklerine katılmasına izin verilirse, bu etkinlikler çocukta merak duygusunu geliştirir. Bu nedenle bu dönemde çocuğun araştırabileceği, merakını giderebileceği, neden sonuç ilişkisi kurabileceği, çeşitli fikirler öne sürerek tahminlerde bulunabileceği fırsatlar verileceği eğitim ortamlarının hazırlanması önemlidir.

    Hadzigeorgiou’nun (2001) da belirttiği gibi çocuğun fene karşı pozitif tutum geliştirilebilmesi için uygun zaman erken çocukluk dönemidir. Çünkü çocukların fene karşı tutumları onların fen etkinliklerinde bulunmaları ile ilgilidir. Ayrıca, diğer beceriler gibi öğrenilebilir bir beceri olan problem çözme becerisinin de kazandırılmasında okul öncesi dönem özel bir öneme sahiptir. Bu sebeple okul öncesi dönemde yapılan tüm etkinliklerde problem çözme becerilerine yer verilerek çocukta bu beceri geliştirilmesi mümkündür (Zembat ve Unutkan, 2003; Ünal ve Aral, 2014).

Okul Öncesi Dönemde Fen Bilgisi Eğitimleri (1. Baskı / Ekim 2018) – Nobel Akademik Yayıncılık

Ed: Prof.Dr. Mehmet Batur & Dr. Öğr.Üyesi  Pelin Aksüt

ISBN:  978-605-320-914-0