Çocuğa öfkeyle baş edebilmesini öğretirken oyun ve aktivitelerden yararlanmak çoğu zaman olumlu sonuçlar verir. Ancak çocuk ile ebeveyn/eğitmen arasındaki ilişkinin ve karşılıklı paylaşımların önemi de göz ardı edilmemelidir.

İşte çocuğunuz ile birlikte tartışabileceğiniz bazı sorular:

Öfkeyi Anlama Üzerine

Bir şeylerin senin kontrolünde olması ne anlama gelir? Senin kontrolün altında olduğunu hissettiğin şeyler nelerdir?

Bir şeylerin istediğin gibi gitmemesi sana nasıl hissettirir?

Saygı ne demektir? (Saygıyı şu şekilde açıklayabilirsiniz: “İnsanlar, başkalarına karşı nazik ve kibar davrandıklarında saygı göstermiş olur. İnsanlara, kendine davranılmasını istediğin şekilde davranman saygıdır.”)

Öfkelendiğin bir zamanı hatırlıyor musun? Bu sana nasıl hissettirmişti?

Öfkelendiğinde neler yapmak istiyormuş gibi hissediyorsun? Öfkeye kapılman bir başkasına nasıl zarar verebilir ya da bir başkasının duygularını nasıl incitebilir?

Öfkeni içinde tutmak sence neden yararlı değildir? (Örneğin, karın ya da baş ağrısı gibi sağlık sorunlarına yol açabilir; daha fazla öfkenin ya da depresyonun oluşmasına neden olabilir; eğer insanlarla konuşmaz ve onların duygularını bilmesine izin vermezsen insanlarla anlaşmak daha zor olabilir.)

Öfkeyi Tanımlama Üzerine

Hadi karnında bir balon şişiriyormuşsun gibi büyüüük ve yavaaaş bir nefes al. (Yavaşça nefes alıp vermeyi çocuğa gösterin. Onunla birlikte nefes alırken sizi taklit etmesine izin verin.) Evet, büyük bir nefes aldıktan sonra kendini nasıl hissettin?

Öfkemizi yatıştırmak ya da sakinleşmek ne anlama geliyor olabilir? Öfkemizi sence nasıl yatıştırabiliriz? (Sakinleşme Stratejileri ve çocuğun önerdiği diğer fikirleri birlikte tartışın. Ona model olun ve teknikleri birlikte kısaca uygulayın.)

Ne olduğu ve ne yapabileceğin üzerinde kafa yormanın yararı nedir? Senin daha az öfkeli hissetmene nasıl yardımcı olabilir?

Yardıma ihtiyacın olduğunda konuşabileceğin yetişkinler kimlerdir?

Öfkeyi Çözümleme Üzerine

• Birine nasıl hissettiğini söylerken saygı göstermenin yolları nelerdir? (Örneğin, karşındaki kişiye bak; sakince konuş; çok yüksek ya da çok alçak olmayan, kibar bir ses tonu kullan; karşındaki kişiyi dinlemek için zaman ayır.)
• Başkasının bakış açısını anlamaya çalıştığında kendini nasıl hissediyorsun? Peki ya karşındaki nasıl hissediyor olabilir?
• En son ne zaman “Özür dilerim.” dedin? Özür diledikten sonra nasıl hissettin?
• Birini affetmek ne demektir? (Örneğin, yaşananlarla ilgili gerçekten şu anda iyi hissetmek anlamına gelir. Artık karşındaki kişiyi suçluyor gibi hissetmiyorsundur.)
• Bir başkasını affetmenin sana nasıl bir yararı olur? Bir başkasını affetmek, biriyle iyi geçinmek konusunda sana nasıl yardımcı olur? Kendi hatalarını aklına getirmenin, başkasını affetmede sana nasıl bir yararı olur?
• Değiştiremeyeceğin bazı şeyler nedir? Değiştiremeyeceğin şeyleri kabul etmek ne demektir?
• Biriyle ilgili düşüncelerini değiştirmek, daha az kızgın hissetmene nasıl yardımcı olur?

• Bu yazı, Nobel Çocuk Yayınevi tarafından yayımlanan Sakinleş ve Öfkenle Başa Çık isimli çocuk kitabından derlenmiştir.