Boşanma süreci özellikle boşanma taraftarı olmayan ebeveyn için daha zor geçmektedir. Bu zor süreçte genelde bu ebeveynlerin yaptığı en büyük hatalardan biri de çocuklarla onların kaldırabileceklerinden daha fazla şey paylaşmalarıdır. Ayrılma sürecindeki ebeveynler genellikle çocukların sorularına yeterli ilgiyi göstermeyip onları suskunlukla ve yanıt vermeden geçiştirirler. Ancak bazı ebeveynler ise çok fazla paylaşım yaparlar: çocuklarını sanki arkadaşıymış gibi görüp onlarla kaldırabileceklerinden çok daha fazla bilgi paylaşırlar. Bu yalnızlık sürecini çocuklarıyla gidermek isterler. Çocuklarının bu süreci ne kadar zor yaşadıklarını algılayamazlar bile. Hiç bilgi verilmemesi gibi çok fazla bilgi vererek yalnızlıklarını onlarla yaşamak da çocuklarda psikolojik sorunlara neden olur. Çocuklar ebeveynlerinin boşanmalarını, ebeveynleri gibi yeni yaşamları için yepyeni bir şans olarak algılamazlar. Özellikle evden ayrılan ebeveynin özlemini çekmektedirler. Ait olma ve sevgi eksikliği bu süreçte en merkezi duygular olarak yaşanmaktadır.

    Çocuklar için her ne olursa olsun boşanma süreci badireli geçer. Çocukların olumsuz davranışlar göstermesine ebeveynler sevinmelidir. Aksi takdirde çocuklar, bu acıları iç dünyalarında biriktirirler ve uzun süreli olumsuzluklar baş gösterir. Çünkü çocuklar acılarını dışa yansıtmadıklarında saldırgan davranışlar gösterme, kekeleme, altına kaçırma gibi sorunlar yaşarlar. Bu durumda hemen uzman yardımına başvurulmalıdır. Hötke- Ponath (2008) da ayrılma ve boşanma sürecinde çocukların ve ergenlerin olumsuz davranışlar göstermelerinin aslında sağlıklı olduğuna ve ebeveynlerin bu durumu pozitif karşılamaları gerektiğini belirtmektedir. Nitekim çocuklar acılarını saklamaz, içine atmaz; beden dilleri ile dışa vurmuş olurlar. Aksi takdirde gösterilmeyen acı, çocuklar ve aynı zamanda ergenler için yıkıcı ve maliyeti ağır etkileri oluşturur.

    Çocuklar acılarını olumsuz davranış pratikleri üzerinden ilk etapta göstermeseler de en geç ergenlik döneminde daha yoğun problemlerle ve daha katlanılmaz bir şekilde dışa vuracaktır. Bastırılmış olan duygular, tedirgin edecek ve tekinsizlik yaratacak bir biçimde geri dönecektir. Bu nedenle bu dönemde itina ile çocukların endişeleri paylaşılmalı ve gösterilen olumsuz davranışların telafisi için uzman yardımı alınmalıdır. Ebeveynlere şunu söylememiz gerekir: çocuklarınızın bu dönemde gösterdikleri davranışlar normaldir. Bu ve benzeri durumların normalliğini bildiklerinde, ebeveynlerde daha az kaygı duyarlar ve önlem almak için aktif rol alırlar.

    Unutulmaması gereken başka bir konu ise her çocuğun boşanma sürecini farklı yaşadığıdır. Boşanmanın olumsuz etkilerini ise en çok okul öncesi ve ilkokul çocuklarıdır. Yaşlarının küçük olmasından dolayı boşanmayı algılamada sıkıntı yaşarlar dolayısıyla da bu koşullar altında yaşamakta zorlanırlar. Giden ebeveynlerini özlerler ve yanlarında olmak isterler. Yanında kaldıkları ebeveyni üzmemek için de giden ebeveyne duydukları özlemi ve sevgiyi gizleme eğilimi gösterirler. Bütün bunlar da olumsuz davranışlar ile patlak verirler (altına kaçırma, kekeleme, ağlama krizleri vs.).

    Burada çocuğun bu semptomlardan nasıl kurtulacağı konusunda yine ebeveyn tutumu belirleyici olacaktır. Kendi problemleriyle ilgilenirken çocukla fazla zaman geçirmeli; onu ihmal etmemelidir. Ayrıca en önemli husus, çocuğun her ne olursa olsun giden ebeveyni ile iletişimde kalmasını sağlamaktır. Her iki taraf eğer boşanmalarına rağmen çocuklarının sağlıklı kalmalarını istiyorlarsa çocukları için harekete geçmeli ve bu konuda birlikte çalışmalı, çaba sarf etmelidirler. Özellikle çocuğun giden ebeveyni ile özlemi giderilmeli ve bu konuda çocuğa tatminkar açıklamalar yapılmalıdır. Sadece mahkeme kararı ile değil çocuk ihtiyaç duyduğunda da giden ebeveyni ile görüşmelidir.

    Çocukların ebeveynlerinin boşanmaları sonrası üzüntülerini yaşamalarına fırsat verilmeli, bu durumda çocuğa karşı sabırlı ve hoşgörülü olunmalıdır. Yine her iki tarafın merhamet ve sevgilerini boşanma sonrasında da çocuğa sunmaları gerekmektedir. Çocuklar için yeni bir yaşam dönemi başlar. Bu merhamet ve sevgi ile beraber her fırsatta çocuklarının yanlarında olacakları güvencesini vermeleri oldukça önemlidir.

    Eşlerin boşanmasıyla çocuklar çoğu durumda yaşadıkları evden de ayrılmak durumunda kalırlar. Yeni bir çevreyle, yeni insanlarla iletişim dönemi başlar. Ev değiştirmenin yanında bazen okul değiştirmeyi de tecrübe eder. Ebeveynlerin bu değişimlere azami dikkat göstermeleri gerekir.

Çocuk Bakış Açısıyla Ebeveyn Boşanması (2. Baskı / Aralık 2019) – Nobel Akademik Yayıncılık

Dr.Öğr.Üyesi Besra Taş

ISBN: 978-605-7846-74-7