Çocukta görülen davranış problemlerinin birden çok nedeni olabilir ve bunları saptamak her zaman kolay olmayabilir. Okul, ev arkadaş çevresi gibi ortamlarda yaşanan zorluklar ve sıkıntılar, yoğunluklarının derecesine göre çocuğu etkileyebilir. Yoğun duygusal karmaşa, çocukta davranış problemlerinin ortaya çıkma olasılığını artırabilir. Çocukta görülen bu tür davranış bozukluklarının bir diğer sebebi de, aile içi huzursuzluk ve eşler çatışmalar olabilir.

Gelişim evrelerinin getirdiği doğal zorluklara yakın çevrenin olumsuz etkileri katıldığında, çocukta, bunlara tepki olarak, çoğunlukla duygusal düzeyde bozukluklar görülebilir. Özellikle, olumlu bir çevrede yaşama yani ihtiyaç duydukları sevgi ve kabul ortamını bulamayan çocuklarda, bu problemlerin ortaya çıkma olasılığı artabilir. Bir çok araştırmanın ortak bulgusu, genç yaştaki bozuklukların erkeklerde kızlara oranla daha sık olduğudur. Eğer, zamanında müdahalede bulunulmazsa, sonraki yıllarda bu problemlerin artarak, topluma uyum sağlamada güçlüye neden olabileceği düşünülebilir.

Bir davranışın, problem davranış olup olmadığını belirlemek için bazı ölçütler gerekmektedir. Bunlar şöyle özetlenebilir:

1. Yaşa uygunluk,

2. Sapan davranışın yoğunluğu,

3. Süreklilik,

4. Cinsel rol beklentisi,

5. Kültürel faktörler.

Davranış problemlerini açıklamak üzere çeşitli kuramlar öne sürülmüştür. Bu görüşlerden birine göre, çocukların genetik yapılarının zayıf oluşu, onların baskı altında kalmasına yol açmaktadır.

Psikanalitik Kurama göre, çocuklar, içgüdülerinin itmesi ile çevrenin yasaklaması arasında çelişki yaşadıklarında, problem davranışlar gösterebilirler. Çocukluk çatışmalarının, davranışı anlamada anahtar olduğu düşünülür. Her çocuk aynı gelişim aşamalarından geçmektedir ve bu aşamalar sonraki davranışlarla ilgilidir. Öğrenme Kuramı’nı benimsemiş olan diğer araştırmacılar ise, çoğu davranışın öğrenme süreciyle ile oluştuğunu vurgulayan davranışçı ve sosyal öğrenmeye dayalı teoriyi savunmuşlardır. Eklektik öğrenme kuramına göre de, problem davranış, çocuğun çevresine olan doğal uyumunu bozan, öğrenilmiş ya da şartlandırılmış davranış yollarından kaynaklanmaktadır. Kültürel unsurları vurgulayan bir diğer kurama göre ise, bazı problemler, çocuğun, kültür ortamının gerektirdiği bazı ölçütlere ulaşamamasından kaynaklanıyor olabilir.

Çocukta davranış problemlerinin ortaya çıkmasına neden olabilecek dört temel faktördan söz edilebilir:

1. Yapısal Faktörler: Çocuğun doğumu ile birlikte ortaya çıkan, çocuğun genetik yapısından ya da doğum öncesi veya sırasında yaşanan bir travmadan kaynaklanabilen faktörlerdir. Bu türden faktörler aile içindeki kaygıyı artırabilir.

2. Fiziksel Bir Rahatsızlık ya da İncinme Etkileri: Çocukta, bir takım problemler oluşmasına yol açabilir. Örneğin, geçirilmiş olan bir kaza ya da ameliyat gibi yaşam olayları çocuğun ruh sağlığını etkileyebilir.

3. Mizaçla İlgili Faktörler: Mizaca bağlı faktörler, hem genetik yapıdan hem de çevreden etkilenmektedirler.

4. Çevresel Faktörler: Aile çevresi, gelişen çocuk için çok önemlidir. Aile çocuğa, toplumun üyesi bir birey olarak yaşamayı öğrenmesi için korunaklı bir eğitim alanı sağlamalıdır.

Romantik İlişkiler, Evlilik ve Ana- Baba- Çocuk İlişkileri (1. Basım / Kasım 2010) - Nobel Akademik

Ed: Tarık Solmuş

ISBN: 978-605-395-418-7